Nowe zasady potwierdzania kwalifikacji zawodowych. Co czeka elektryków?

Rozporządzenie ministra klimatu i środowiska z 1 lipca 2022 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. z 2022 r. poz. 1392) weszło w życie już dzień po publikacji.

Dokument opisuje, w jaki sposób należy potwierdzać posiadanie wymaganych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji. Podaje rodzaje prac, stanowisk oraz urządzeń, instalacji lub sieci, dla których jest wymagane świadectwo kwalifikacyjne. Określa też zakres wiedzy teoretycznej i praktycznej, którą trzeba mieć, by uzyskać świadectwo kwalifikacyjne. Rozporządzenie zawiera także wymagania wobec komisji kwalifikacyjnych.

Według rozporządzenia świadectwo kwalifikacyjne jest wymagane w zakresie:

1) eksploatacji – od osób wykonujących prace dotyczące obsługi, konserwacji, remontu, naprawy, montażu lub demontażu i czynności kontrolno-pomiarowych;

2) dozoru – od osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace określone w pkt 1 lub sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Nowe prawo wprowadzono w miejsce rozporządzenia o tej samej tematyce z 28 kwietnia 2003 r. Istotną zmianą w stosunku do starych przepisów jest wprowadzenie obowiązku przedstawienia dokumentów potwierdzających posiadanie odpowiedniej wiedzy. Mogą to być:

1) świadectwo lub dyplom potwierdzające uzyskanie tytułu zawodowego,

2) świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,

3) certyfikat kwalifikacji zawodowej lub dyplom zawodowy,

4) świadectwo czeladnicze lub dyplom mistrzowski

– w zawodach, w których nauczanie obejmuje treści związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Posiadanie odpowiedniej wiedzy mogą również potwierdzać:

1) świadectwo ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie, które obejmuje treści nauczania związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci;

2) zaświadczenie o przebiegu nauczania wydane przez szkołę, o której mowa wyżej, potwierdzające kształcenie w zawodzie, które obejmuje treści nauczania związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci;

3) zaświadczenie wystawione przez pracodawcę, potwierdzające doświadczenie zawodowe i staż pracy umożliwiające nabycie umiejętności związanych z wykonywaniem prac eksploatacyjnych urządzeń, instalacji i sieci;

4) zaświadczenie wystawione przez kierownika komórki MON, potwierdzające doświadczenie zawodowe i staż pracy umożliwiające nabycie umiejętności związanych z wykonywaniem prac eksploatacyjnych urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia.

Rozporządzenie dopuszcza przeprowadzanie egzaminu przed komisją kwalifikacyjną przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.

W załącznikach do rozporządzenia podano, przy jakich urządzeniach i sieciach wymagane jest świadectwo kwalifikacyjne do wykonywania czynności związanych z ich eksploatacją. Elektryków dotyczy grupa 1.

Grupa 1. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, magazynujące, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną:

1) urządzenia prądotwórcze przyłączone do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej energii elektrycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego;

2) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV;

3) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 30 kV;

4) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 30 kV i napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV;

5) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 110 kV;

6) zespoły prądotwórcze o mocy wyższej niż 50 kW;

7) urządzenia elektrotermiczne;

8) urządzenia do elektrolizy;

9) sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;

10) elektryczna sieć trakcyjna;

11) elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym;

12) urządzenia umożliwiające magazynowanie energii elektrycznej i jej wprowadzanie do sieci elektroenergetycznej o mocy wyższej niż 10 kW;

13) aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji, sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1–12;

14) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;

15) urządzenia ratowniczo-gaśnicze;

16) urządzenia ochrony granic.

Grupa 2 to urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło, grupa 3 to urządzenia, instalacje i sieci gazowe.

Do rozporządzenia dodano też załącznik 2. Podaje on, do pracy przy jakich urządzeniach świadectwa kwalifikacyjne mogą wydawać „stare” komisje, niespełniające wymogów aktualnego rozporządzenia.

Grupa 1. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną (dotyczy świadectw wydawanych przez komisje egzaminacyjne powołane przed wejściem w życie rozporządzenia, których przewodniczący, zastępca przewodniczącego, członkowie lub sekretarz nie spełniają wymagań nowych przepisów):

1) urządzenia prądotwórcze przyłączone do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej energii elektrycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego;

2) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV;

3) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV;

4) zespoły prądotwórcze o mocy wyższej niż 50 kW;

5) urządzenia elektrotermiczne;

6) urządzenia do elektrolizy;

7) sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;

8) elektryczna sieć trakcyjna;

9) elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym;

10) aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji, sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1–9;

11) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;

12) urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

Załącznik 3 to wzory świadectw kwalifikacyjnych w zakresie Eksploatacja i Dozór.