Podstawowe wymagania dla instalacji elektrycznej w nowo budowanym budynku mieszkalnym

Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1409) to ustawa zawierająca podstawowe przepisy o projektowaniu i budowie obiektu budowlanego. Według niej:

Art. 5. 1. Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:

1. spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:

   1. bezpieczeństwa konstrukcji,
   2. bezpieczeństwa pożarowego,
   3. bezpieczeństwa użytkowania,
   4. odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,
   5. ochrony przed hałasem i drganiami,
   6. odpowiedniej charakterystyki energetycznej budynku oraz racjonalizacji użytkowania energii;

2. warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu, w szczególności w zakresie:

   1. zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną oraz, odpowiednio do potrzeb, w energię cieplną i paliwa, przy założeniu efektywnego wykorzystania tych czynników,
   2. usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów;

   2a) możliwość dostępu do usług telekomunikacyjnych, w szczególności w zakresie szerokopasmowego dostępu do Internetu;

3. możliwość utrzymania właściwego stanu technicznego;
4. niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich;
5. warunki bezpieczeństwa i higieny pracy;
6. ochronę ludności, zgodnie z wymaganiami obrony cywilnej;
7. ochronę obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską.

Kolejne ważne wymagania dotyczące projektowania obiektów budowlanych zawarte są w rozporządzeniu ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 75/2002, poz. 690 z późn. zm.).

Rozporządzenie o wiele szerzej niż ustawa mówi o wymaganiach dotyczących instalacji. W rozporządzeniu przywoływane są również normy, których wskazaniami powinien kierować się projektujący.

Instalacja elektryczna – zespół połączonych ze sobą urządzeń elektrycznych o skoordynowanych parametrach technicznych, przeznaczonych do określonych funkcji.

Instalacja elektryczna to także układ przewodów i kabli w budynku wraz ze sprzętem i osprzętem elektroinstalacyjnym, urządzeniami, aparaturą rozdzielczą i sterowniczą, układem pomiarowo-rozliczeniowym, urządzeniami zabezpieczającymi i ochronnymi oraz uziemieniami, mający początek na zaciskach wyjściowych wewnętrznych linii zasilających w złączu i koniec na gniazdach wtyczkowych, wypustach oświetleniowych i zainstalowanych na stałe odbiornikach zasilanych energią elektryczną.

Instalacja piorunochronna (zewnętrzna) – zespół elementów konstrukcyjnych budynku i elementów zainstalowanych na budynku, odpowiednio połączonych, wykorzystywanych do ochrony odgromowej. Instalacja odgromowa wewnętrzna – układ ochronników przepięciowych i połączeń wyrównawczych.

Połączenie wyrównawcze – elektryczne połączenie części przewodzących dostępnych albo części przewodzących obcych w celu uzyskania wyrównania potencjałów. Rozróżnia się połączenia wyrównawcze główne, dodatkowe, miejscowe oraz połączenia wyrównawcze nieuziemione.

Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym (ochrona przeciwporażeniowa) – zespół środków technicznych zapobiegających porażeniom prądem elektrycznym ludzi i zwierząt w normalnych i uszkodzeniowych warunkach pracy urządzeń elektrycznych. W urządzeniach niskiego napięcia rozróżnia się ochronę podstawową, ochronę przy uszkodzeniu oraz ochronę uzupełniającą.

Ochrona przeciwporażeniowa podstawowa – zespół środków technicznych chroniących przed zetknięciem się człowieka lub zwierzęcia z częściami czynnymi w warunkach braku uszkodzenia.

Ochrona przeciwporażeniowa przy uszkodzeniu – zespół środków technicznych chroniących przed porażeniem prądem elektrycznym przy pojedynczym uszkodzeniu, głównie z uwagi na uszkodzenie izolacji podstawowej.

Ochrona przeciwporażeniowa uzupełniająca – zespół środków technicznych uzupełniających ochronę podstawową i/lub ochronę przy uszkodzeniu.

Każda instalacja obiektu budowlanego powinna być zaprojektowana, czyli powinien być wykonany projekt. Projekt taki nazywamy dokumentacją techniczną. Dopiero na podstawie projektu można wykonywać instalacje w danym obiekcie. Projekt techniczny, w zależności od jego przeznaczenia i stopnia szczegółowości, może być co najmniej budowlany (do pozwolenia na budowę) oraz wykonawczy. Dokumentacja techniczna – projekt określa podstawowe parametry i rozwiązania, w tym schematy i plany instalacji. Wykonuje się je przy użyciu znormalizowanych symboli. Dokumentacja zawiera też opisy, obliczenia, objaśnienia i różne dokumenty, które umożliwiają wykonawcy instalacji wykonanie jej zgodnie z tym, co dobrał projektant (projektanci).

Schemat instalacji powinien wyjaśniać jej układ funkcjonalny, przedstawiać połączenia jej elementów w sposób możliwie prosty i przejrzysty. Schematy instalacji rysuje się jednoliniowo, np. schemat ideowy zasilania budynku, schemat rozdzielnicy głównej RGnn 0,4 kV itp. Bardziej złożone połączenia przedstawia się wieloliniowo, np. sterowanie oświetleniem klatki schodowej za pomocą czujek ruchu i czujek zmierzchowych.

Z kolei plan instalacji jest zasadniczym rysunkiem informującym, jak wykonać instalację. Rysuje się go na uproszczonym planie poszczególnych kondygnacji czy ich części w budynku. Na nim nanosi się np. trasy koryt (drabinek) kablowych i tym samym trasy przewodów, lokalizacje tablic rozdzielczych, opraw oświetleniowych, gniazd i tym podobne. Podaje się wszelkie informacje niezbędne wykonawcy, np. liczbę, typ, przekrój, sposób ułożenia przewodów, wysokość montażu gniazd łączników, ich stopień IP (szczelności i odporności na wodę), w zależności od pomieszczenia.

Instalacje i urządzenia elektryczne należy tak projektować, aby – przy zachowaniu zapisów ustaw i rozporządzeń, przepisów odrębnych dotyczących dostarczania energii, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wymagań Polskich Norm odnoszących się do tych instalacji i urządzeń – zapewnić:

1. ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym: ma chronić ludzi i zwierzęta domowe przed porażeniem zarówno w warunkach normalnych, jak i przy uszkodzeniu,
2. ochronę przed przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, powstaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami,
3. dostarczanie energii elektrycznej o odpowiednich parametrach technicznych do odbiorników, stosownie do potrzeb użytkowych,
4. ochronę przed emisją drgań i hałasu powyżej dopuszczalnego poziomu oraz przed szkodliwym oddziaływaniem pola elektromagnetycznego,
5. ochronę przed skutkami oddziaływania cieplnego, np. poparzeniami,
6. ochronę przed prądami przetężeniowymi – zwarciowymi i nadmiarowymi (wystąpienie nadmiernych temperatur lub oddziaływań elektromechanicznych, które mogą się pojawić w przewodach czynnych),
7. ochronę przed prądami spowodowanymi uszkodzeniami (np. prądy doziemne i prądy upływowe),
8. ochronę przed przerwaniem zasilania (które może spowodować straty materialne, np. utratę danych).

Ponadto projekt powinien zapewniać różnorodne wymagania wynikające z:

• przeznaczenia obiektu (pomieszczenia mieszkalne, szpitalne, produkcyjne, warsztatowe, hotelowe, handlowe i inne),
• technologii budowy oraz rodzaju i właściwości zastosowanych materiałów budowlanych (np. technologii płyty żelbetonowej, ściany z karton-gipsu itp.),
• rodzaju i mocy zainstalowanych odbiorników energii (sporządzenie właściwego bilansu mocy, dobór zabezpieczeń i kabli, sposób ułożenia instalacji),
• warunków środowiska oddziałujących szkodliwie na instalacje (kotłownie, instalacje i urządzenia zainstalowane na dachach budynków itp.),
• niekorzystnego oddziaływania instalacji i urządzeń na otoczenie (drgania, hałas, promieniowanie elektromagnetyczne, np. lokalizacja stacji transformatorowej w budynku bezpośrednio pod mieszkaniem),
• wymagań inwestorów i użytkowników.

Każdy budynek, odpowiednio do potrzeb wynikających z jego przeznaczenia, powinien być wyposażony w wewnętrzną instalację elektryczną. Ponadto należy go wyposażyć w instalację piorunochronną, jeśli wynika to z Polskich Norm dotyczących ochrony odgromowej obiektów budowlanych.

Wejście do budynku i do każdej klatki schodowej powinno mieć elektryczne oświetlenie zewnętrzne. Nie stawia się tego wymogu dla budownictwa zagrodowego i rekreacyjnego. Oświetlenie światłem sztucznym pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do komunikacji powinno odpowiadać potrzebom użytkowym oraz być zgodne z wymaganiami Polskich Norm w tym zakresie.

Garaże dla samochodów osobowych powinny mieć elektryczną instalację oświetleniową. Dotyczy to zarówno garaży stanowiących samodzielny obiekt budowlany, jak i będących częścią innego obiektu, garaży zamkniętych, czyli z pełną obudową zewnętrzną i zamykanymi otworami oraz otwartych bez ścian zewnętrznych albo ze ścianami niepełnymi lub ażurowymi.

W garażu zamkniętym, w zależności od jego konstrukcji, ogrzewania i wielkości, stosuje się trzy rodzaje wentylacji:

• co najmniej naturalną;
• co najmniej grawitacyjną;
• mechaniczną, sterowaną czujkami niedopuszczalnego poziomu stężenia tlenku węgla. Garaże, w których dopuszcza się parkowanie samochodów napędzanych gazem, powinny mieć także sterowanie mechaniczną wentylację czujkami niedopuszczalnego poziomu stężenia gazu propan-butan (LPG).

W przypadku wentylacji mechanicznej konieczne jest wykonanie projektu instalacji elektrycznej zasilającej samą wentylację oraz system wykrywania tlenku węgla i LPG. Do systemów kontroli należą, oprócz urządzeń służących do wykrywania zagrożeń i sterowania wentylacją, także elementy ostrzegające o wypływie LPG lub obecności CO zarówno dźwiękowe, jak i świetlne, np. tablice z napisami: „Opuścić garaż – nadmiar spalin”.

W pomieszczeniu przeznaczonym dla inwentarza żywego należy zapewnić oświetlenie światłem dziennym lub sztucznym przystosowane do gatunku i grupy zwierząt. Obiekty też powinny mieć instalacje i urządzenia elektryczne dostosowane do przeznaczenia pomieszczeń oraz zapewniające obsłudze odpowiednie warunki do pracy.

Budynek opieki zdrowotnej i budynek opieki społecznej mający dwie kondygnacje nadziemne lub większą ich liczbę należy wyposażyć w dźwig osobowy. Obowiązek ten dotyczy także budynku użyteczności publicznej, budynku mieszkalnego wielorodzinnego, budynku zamieszkania zbiorowego niebędącego budynkiem koszarowym oraz każdego innego budynku mającego najwyższą kondygnację z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt więcej niż 50 osób, w których różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nadziemną, niestanowiącą drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym przekracza 9,5 m. Dźwigi osobowe należy zasilić i doprowadzić uziemienie oraz zasilanie na potrzeby własne – oświetlenie kabiny, gniazdo serwisowe.

Pomieszczenia techniczne przeznaczone do układania kabli w budynku (tunele i pomieszczenia kablowe) powinny spełniać wymagania wynikające z normy Stowarzyszenia Elektryków Polskich N SEP-E-004:2003 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa. Pomieszczenia rozdzielni elektrycznych, stacji transformatorowych powinny być wydzielone, gdyż stanowią odrębną strefę pożarową, tzw. PM. Odrębne strefy pożarowe, określane jak wyżej wspomniano PM, powinny stanowić także garaże, hydrofornie, kotłownie, węzły ciepłownicze, centrale telefoniczne i inne pomieszczenia o podobnym przeznaczeniu.

Budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego i budynek użyteczności publicznej powinien być wyposażony w instalację telekomunikacyjną, a w miarę potrzeby również w inne instalacje: telewizji przemysłowej, sygnalizacji dzwonkowej lub domofonowej. Dla zapewnienia ochrony tych instalacji przed dostępem osób nieuprawnionych projektuje się je w wydzielonych kanałach poza lokalami mieszkalnymi.

Górna i dolna komora zsypu powinny mieć elektryczną instalację oświetleniową.

Przepusty instalacyjne także dla instalacji elektrycznych o średnicy większej niż 0,04 m w ścianach i stropach pomieszczenia zamkniętego, dla których wymagana klasa odporności ogniowej jest nie niższa niż EI60 lub REI60, a niebędących elementami oddzielenia przeciwpożarowego, powinny mieć klasę odporności ogniowej (EI) ścian i stropów tego pomieszczenia. Przepusty takie po ułożeniu instalacji powinny być uszczelnione.

Klatki schodowe, przedsionki przeciwpożarowe, stanowiące drogę ewakuacyjną, poziome drogi ewakuacyjne wymienione w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (§ 245 do 247), powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. Mogą być stosowane samoczynne urządzenia oddymiające uruchamiane za pomocą systemu wykrywania dymu. Centrala sterowania oddymianiem powinna być zasilona sprzed PWP (przeciwpożarowy wyłącznik prądu) kablem o odporności ogniowej 90 minut, np. HDGsżo 3 × 2,5 mm2.

PWP powinien być połączony z wyłącznikiem głównym w rozdzielni głównej nn również kablem o odporności ogniowej 90 minut.

W urządzenia zapobiegające zadymieniu powinien być także wyposażony szyb dźwigu dla ekip ratowniczych. Dotyczy to budynków, w których oprócz dźwigów do przewozu osób powinny być zainstalowane dźwigi przystosowane do potrzeb ekip ratowniczych spełniające wymagania Polskiej Normy mówiącej o dźwigach dla straży pożarnej.

W strefach pożarowych, w których jest wymagana instalacja sygnalizująco-alarmowa, przeciwpożarowe klapy odcinające powinny być uruchamiane przez tę instalację, niezależnie od zastosowanego wyzwalacza termicznego. Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 109 poz. 719) wylicza w § 28.1 budynki, w których stosowanie systemu sygnalizacji pożarowej, obejmującego urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, jest obowiązkowe.

Dla budynków tymczasowych, które mają być przeznaczone na cele widowiskowe lub inne zgromadzenia ludzi, należy zaprojektować instalację elektryczną wykonaną zgodnie z Polskimi Normami, w szczególności powinny mieć oświetlenie awaryjne.

Urządzenia oświetleniowe, w tym reklamy, umieszczone na zewnątrz budynku lub w jego otoczeniu nie mogą powodować uciążliwości dla jego użytkowników ani też przechodniów i kierowców. Jeżeli światło skierowane jest na elewację budynku zawierającą okna, natężenie oświetlenia na tej elewacji nie może przekraczać 5 luksów w przypadku światła białego i 3 luksów w odniesieniu do światła kolorowego lub światła o zmieniającym się natężeniu, błyskowego, ewentualnie pulsującego.

W instalacjach elektrycznych należy projektować:

1. Złącza instalacji elektrycznej budynku umożliwiające odłączenie od sieci zasilającej i usytuowane w miejscu dostępnym dla dozoru i obsługi oraz zabezpieczone przed uszkodzeniami, wpływami atmosferycznymi, a także ingerencją osób niepowołanych (złącza kablowe sytuowane są przeważnie w ogrodzeniach posesji – w linii ogrodzenia lub w elewacjach budynków). Nad złączami kablowymi lokalizuje się zazwyczaj skrzynki z układem pomiarowym – licznikiem energii. W dużych budynkach, np. wielorodzinnych, przemysłowych czy szkołach, ze złącza zasilane są rozdzielnice główne, w których lub obok nich umieszcza się zazwyczaj układy pomiarowe mocy czynnej i biernej.
2. Oddzielny przewód ochronny i neutralny, w obwodach rozdzielczych i odbiorczych, oznacza to, że WLZ-ty (wewnętrzne linie zasilające poszczególne tablice rozdzielcze w obiekcie) są 3-, 5-żyłowe i wszystkie przewody, kable wychodzące z rozdzielnic też są 3- i 5-żyłowe.
3. Urządzenia ochronne różnicowoprądowe (RCD) uzupełniające ochronę podstawową (przy dotyku bezpośrednim), ochronę przeciwporażeniową i ochronę przed powstaniem pożaru, powodujące w warunkach uszkodzenia samoczynne wyłączenie zasilania. Wyłączniki różnicowoprądowe pełnią też funkcję urządzeń wyłączających (samoczynne dostatecznie szybkie wyłączenie zasilania w ochronie przy uszkodzeniu – dotyku pośrednim, np. w układach sieci TT i nie tylko). W ochronie przeciwporażeniowej stosuje się RCD zwykle o prądzie różnicowym 30 mA (są też wyłączniki RCD wysokoczułe na prądy różnicowe 10 mA), w ochronie pożarowej np. dla całej rozdzielnicy o prądzie różnicowym 500 mA.

4. Wyłączniki nadprądowe, inaczej przetężeniowe (przeciążenie i zwarcie) w obwodach odbiorczych (ten przepis praktycznie wyeliminował naprawianie bezpieczników topikowych drutem, gdyż bezpieczniki w obwodach odbiorczych zostały zastąpione przez wyłączniki instalacyjne). Liczba obwodów odbiorczych zależy od liczby odbiorników ich mocy i przeznaczenia.

   W biurach, hotelach, domkach jednorodzinnych, wielorodzinnych i innych budynkach z pomieszczeniami o różnym przeznaczeniu powinno się wyodrębniać obwody zasilające oprawy stałe sufitowe i naścienne oraz odrębne obwody dla zasilania gniazd wtyczkowych ogólnego przeznaczenia. Odbiorniki o dużym poborze mocy powinny być zasilane oddzielnymi obwodami.

   W pomieszczeniach zasilanych trójfazowo należy dbać o równomierne obciążenie poszczególnych faz – odpowiednie przyłączanie obwodów jednofazowych.

   Niezależne obwody należy wykonywać do zasilania:

   • komputerów, drukarek,
   • kuchni elektrycznej, pralki, podgrzewacza wody, lodówki, jeśli jest piec gazowy – to też oddzielny obwód dla niego,
   • zmywarki,
   • gniazd wtyczkowych w kuchni – kilka obwodów dla ekspresu do kawy, miksera, mikrofalówki, tostera, robota itp.,
   • napędu silnikowego bramy wjazdowej – kabel ziemny,
   • latarni do oświetlenia podjazdów, ogrodu – kable ziemne,
   • fontanny – kabel ziemny.

Każdy z obwodów powinien mieć odrębny wyłącznik nadprądowy. Natomiast grupa kilku obwodów – wyłącznik ochronny różnicowoprądowy. Przy czym w obwodach bezpieczeństwa (np. zasilanie centralki przeciwpożarowej, oddymiania, oświetlenia ewakuacyjnego) zasilanie musi być całkowicie odrębne od innych obwodów.

1. Stosować zasadę selektywności (wybiórczości) zabezpieczeń. Oznacza to, że urządzenia zabezpieczające powinny działać w sposób selektywny, tzn. w przypadku różnorodnych zakłóceń wywołujących przetężenie powinno działać tylko jedno zabezpieczenie, zainstalowane najbliżej miejsca uszkodzenia w kierunku źródła zasilania. Działanie zabezpieczenia powinno wyeliminować uszkodzone urządzenie lub fragment obwodu przy zachowaniu ciągłości zasilania urządzeń i obwodów nieuszkodzonych. Zabezpieczenia przetężeniowe działają selektywnie, jeżeli ich pasmowe charakterystyki prądowo-czasowe nie przecinają się ani nie mają wspólnych obszarów działania. W układzie bezpiecznik-bezpiecznik, szeregowym (tego samego typu i producenta) stosowanie bezpieczników o prądach znamionowych większych tylko o jeden stopień (np. 80 A i 63 A) nie zapewnia często selektywności działania. Trudności te występują przy występowaniu dużych prądów zwarciowych. Stosunek prądów znamionowych kolejnych bezpieczników w układzie, jak opisano wcześniej, powinien być większy niż 1,6.
2. Przeciwpożarowe wyłączniki prądu, przeznaczone głównie do umożliwienia działań PSP – straży pożarnej (szerszy opis poniżej).

3. Połączenia wyrównawcze główne i miejscowe, łączące przewody ochronne z częściami przewodzącymi innych instalacji i konstrukcji budynku. Według rozporządzenia w sprawie warunków technicznych w instalacjach elektrycznych należy stosować połączenia wyrównawcze główne i miejscowe, łączące przewody ochronne z częściami przewodzącymi innych instalacji i konstrukcji budynku.

   W szczególności połączeniami wyrównawczymi należy objąć:

   • instalację wodociągową wykonaną z przewodów metalowych,
   • metalowe elementy instalacji kanalizacyjnej,
   • instalację ogrzewczą wodną wykonaną z przewodów metalowych,
   • metalowe elementy instalacji gazowej,
   • metalowe elementy szybów i maszynowni dźwigów,
   • metalowe elementy przewodów i wkładów kominowych,
   • metalowe elementy przewodów i urządzeń do wentylacji i klimatyzacji,
   • metalowe elementy obudowy urządzeń instalacji telekomunikacyjnej.

Dodatkowe ochronne połączenie wyrównawcze uważa się za uzupełnienie ochrony przy uszkodzeniu (ochrony przy dotyku pośrednim). Dodatkowe ochronne połączenie wyrównawcze powinno obejmować wszystkie równocześnie dostępne części przewodzące urządzenia stałego i części przewodzące obce łącznie z – gdzie jest to możliwe – metalowym zbrojeniem konstrukcji betonowych. Układ połączeń wyrównawczych powinien być połączony z przewodami ochronnymi wszystkich urządzeń włącznie z gniazdami wtyczkowymi.

Przewody ochronne i przewody połączeń ochronnych powinny spełniać wymagania normy PN-HD 60364–5–54:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 5–54: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Uziemienia, przewody ochronne i przewody połączeń ochronnych.

Skuteczność dodatkowego ochronnego połączenia wyrównawczego należy sprawdzić przez spełnienie warunku:

R < 50 (25) V/Ia w układach a.c.

Gdzie:

R w omach – rezystancja między równocześnie dotykanymi częściami przewodzącymi dostępnymi a częściami przewodzącymi obcymi,

Ia jest prądem zadziałania w A urządzenia ochronnego:

– dla urządzeń ochronnych różnicowoprądowych (RCD) I delta n (IΔn),

– dla zabezpieczeń nadprądowych prąd zadziałania w czasie 5 s.

1. Stosować zasadę prowadzenia tras przewodów elektrycznych w liniach prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów. Wszelkiego rodzaju łączniki powinny być umieszczone na wysokości około 105 cm, gniazda wtyczkowe około 30 cm nad podłogą, natomiast gniazda w kuchniach nad blatem kuchennym około 115 cm od podłogi itp.
2. Przewody elektryczne z żyłami wykonanymi wyłącznie z miedzi, jeżeli ich przekrój nie przekracza 10 mm2. W instalacjach elektrycznych ułożonych na stałe przewód ochronno-neutralny powinien mieć przekrój żyły nie mniejszy niż 10 mm2 w przypadku przewodów miedzianych i 16 mm2 przewodów aluminiowych. Konieczne jest stosowanie odrębnych przewodów ochronnych PE i neutralnych N (rozdzielenie przewodu PEN – opis w dalszej części opracowania) o przekrojach żył takich samych jak fazowe i przewody neutralne, czyli z reguły 1,5 mm2, 2,5 mm2 itd.
3. Urządzenia ochrony przeciwprzepięciowej chroniące przed przepięciami wywołanymi uderzeniem pioruna czy też przepięciami pochodzącymi z sieci zasilającej.

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu, odcinający dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru, należy stosować w strefach pożarowych o kubaturze przekraczającej 1000 m3 lub zawierających strefy zagrożone wybuchem.

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu powinien być umieszczony w pobliżu głównego wejścia do obiektu lub złącza i odpowiednio oznakowany.

Odcięcie dopływu prądu przeciwpożarowym wyłącznikiem nie może powodować samoczynnego załączenia drugiego źródła energii elektrycznej, w tym zespołu prądotwórczego, z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne, jeżeli występuje w budynku.

Jako uziomy instalacji elektrycznej należy wykorzystywać metalowe konstrukcje budynków, zbrojenia fundamentów oraz inne metalowe elementy umieszczone w niezbrojonych fundamentach stanowiące sztuczny uziom fundamentowy.

Dopuszcza się wykorzystywanie jako uziomy metalowych przewodów sieci wodociągowej, pod warunkiem zachowania wymagań Polskiej Normy dotyczącej uziemień i przewodów ochronnych oraz uzyskania zgody jednostki eksploatującej tę sieć.

Instalacja piorunochronna powinna być wykonana zgodnie z Polską Normą dotyczącą ochrony odgromowej obiektów budowlanych.

Instalacja odbiorcza w budynku i w samodzielnym lokalu powinna być wyposażona w urządzenia do pomiaru zużycia energii elektrycznej, usytuowane w miejscu łatwo dostępnym i zabezpieczone przed uszkodzeniami i ingerencją osób niepowołanych.

W budynku wielorodzinnym liczniki pomiaru zużycia energii elektrycznej należy umieszczać poza lokalami mieszkalnymi, w zamykanych szafkach.

1. Prowadzenie instalacji i rozmieszczenie urządzeń elektrycznych w budynku powinno zapewniać bezkolizyjność z innymi instalacjami w zakresie odległości i ich wzajemnego usytuowania (np. od rurociągów i liczników gazu).

2. Główne ciągi instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej należy prowadzić poza mieszkaniami i pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, w wydzielonych kanałach lub szybach instalacyjnych zgodnie z Polską Normą w tym zakresie.

Przewody i kable elektryczne należy prowadzić w sposób umożliwiający ich wymianę bez potrzeby naruszania konstrukcji budynku.

3. Dopuszcza się prowadzenie przewodów elektrycznych wtynkowych, pod warunkiem pokrycia ich warstwą tynku o grubości co najmniej 5 mm.

4. Przewody i kable elektryczne oraz światłowodowe wraz z zamocowaniami stosowane w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej powinny zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału przez czas wymagany do uruchomienia i działania urządzenia. Czas ten może być ograniczony do 30 minut dla kabli znajdujących się w obrębie przestrzeni chronionych stałymi samoczynnymi urządzeniami gaśniczymi wodnymi.

1. Obwody odbiorcze instalacji elektrycznej w budynku wielorodzinnym należy prowadzić w obrębie każdego mieszkania lub lokalu użytkowego.

2. W instalacji elektrycznej w mieszkaniu należy stosować wyodrębnione obwody: oświetlenia, gniazd wtyczkowych ogólnego przeznaczenia, gniazd wtyczkowych w łazience, gniazd wtyczkowych do urządzeń odbiorczych w kuchni oraz obwody do odbiorników wymagających indywidualnego zabezpieczenia.

1. Pomieszczenia w mieszkaniu należy wyposażać w wypusty oświetleniowe oraz w niezbędną liczbę odpowiednio rozmieszczonych gniazd wtyczkowych.

2. Instalacja oświetleniowa w pokojach powinna umożliwiać załączanie źródeł światła za pomocą łączników wieloobwodowych. Wymaga to układania przewodów co najmniej 4-żyłowych, łącznie z przewodem zielono-żółtym PE.

1. W budynku wielorodzinnym oświetlenie i odbiorniki w pomieszczeniach komunikacji ogólnej oraz technicznych i gospodarczych powinny być zasilane z tablic administracyjnych.

2. Mieszkania w budynku wielorodzinnym i odrębne mieszkania w budynku zamieszkania zbiorowego należy wyposażyć w instalację wejściowej sygnalizacji dzwonkowej, a w razie przeznaczenia ich dla osób niepełnosprawnych – również w odpowiednią sygnalizację alarmowo-przyzywową.

1. Budynek wielorodzinny, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej powinien być przystosowany do wyposażenia w instalacje telekomunikacyjne, w tym radiowo-telewizyjne, domofonowe, główne ciągi tych instalacji powinny być prowadzone poza lokalami mieszkalnymi oraz pomieszczeniami użytkowymi.

2. Miejsce lub pomieszczenie przeznaczone na urządzenia techniczne, związane z instalacją telekomunikacyjną, w tym radiowo-telewizyjną, powinno być łatwo dostępne dla obsługi technicznej i zabezpieczone przed ingerencją osób nieuprawnionych.

1. Awaryjne oświetlenie zapasowe należy stosować w pomieszczeniach, w których po zaniku oświetlenia podstawowego istnieje konieczność kontynuowania czynności w niezmieniony sposób lub ich bezpiecznego zakończenia. Czas działania tego oświetlenia powinien być dostosowany do warunków wynikających z wykonywanych czynności oraz warunków występujących w pomieszczeniu.

2. Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne należy stosować w pomieszczeniach:

1. widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych,
2. audytoriów, sal konferencyjnych, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych przeznaczonych dla ponad 200 osób,
3. wystawowych w muzeach,
4. o powierzchni netto ponad 1000 m2 w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,
5. o powierzchni netto ponad 2000 m2 w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz w budynkach produkcyjnych i magazynowych;

3. na drogach ewakuacyjnych:

1. z pomieszczeń wymienionych w pkt 1,
2. oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,
3. w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do pobytu ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,
4. w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.

4. Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne nie jest wymagane w pomieszczeniach, w których awaryjne oświetlenie zapasowe spełnia warunek określony w ust. 5 dla awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego.

5. Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne powinno działać przez co najmniej 1 godzinę od zaniku oświetlenia podstawowego.

6. W pomieszczeniu, które jest użytkowane przy wyłączonym oświetleniu podstawowym, należy stosować oświetlenie dodatkowe, zasilane napięciem nieprzekraczającym napięcia dotykowego dopuszczalnego długotrwale, służące uwidocznieniu przeszkód wynikających z układu budynku, drogi komunikacyjnej ogólnej, a także podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji.

7. Oświetlenie awaryjne należy wykonywać zgodnie z Polskimi Normami w tym zakresie.

Pomieszczenie stacji transformatorowej może być sytuowane w budynkach o innym przeznaczeniu, jeżeli są spełnione warunki określone dla pomieszczeń technicznych, w których są zainstalowane urządzenia emitujące hałasy lub drgania oraz:

1. zostanie zachowana odległość pozioma i pionowa od pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi wynosząca co najmniej 2,8 m,
2. ściany i stropy będą stanowiły oddzielenia przeciwpożarowe oraz będą miały zabezpieczenia przed przedostawaniem się cieczy i gazów.

Jest wymagane między innymi dla takich obiektów, jak:

Na działkach budowlanych przeznaczonych dla szpitali i sanatoriów, niezależnie od zasilania z sieci (dotyczy to także ujęcia wody i źródła energii cieplnej).

Budynki, w którym zanik napięcia w elektrycznej sieci zasilającej może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, poważne zagrożenie środowiska, a także znaczne straty materialne, należy zasilać co najmniej z dwóch niezależnych, samoczynnie załączających się źródeł energii elektrycznej oraz wyposażać w samoczynnie załączające się oświetlenie awaryjne (zapasowe lub ewakuacyjne).

W budynku wysokościowym jednym ze źródeł zasilania powinien być zespół prądotwórczy.

Budynki łączności. Należy kierować się rozporządzeniem ministra łączności z 21 kwietnia 1995 r. w sprawie warunków technicznych zasilania energią elektryczną obiektów budowlanych łączności (Dz.U. z 1995 r. nr 50, poz. 271). Przepisy podane w rozporządzeniu stosuje się przy projektowaniu i budowie obiektów budowlanych łączności przeznaczonych do pracy w krajowej sieci telekomunikacyjnej lub we współpracy z tą siecią. Tabela, która jest załącznikiem do tego rozporządzenia, określa sposoby zasilania w zależności od obiektu telekomunikacyjnego. Rozróżnia się w niej zasilanie podstawowe z sieci elektroenergetycznej: dwustronne bądź rezerwowane oraz rezerwowe z baterii akumulatorów lub przez zespół spalinowo-elektryczny.

Tłocznie gazu. Odpowiednie przepisy zawiera rozporządzenie ministra gospodarki z 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz.U. z 2013 r. poz. 640).

Dla tłoczni gazu w przypadku awarii zasilania w energię elektryczną awaryjne układy zasilania powinny zapewnić co najmniej dwugodzinne zasilanie systemów sterowania, nadzoru i wizualizacji. Tłocznie powinny być wyposażone w oświetlenie awaryjne i instalację ochrony odgromowej.

Budowle hydrotechniczne. O ich zasilaniu mówi rozporządzenie ministra środowiska z 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz.U. z 2007 r. nr 86 poz. 579).

Pompownie wód powierzchniowych: pompownie odwadniające i przesyłowe powinny mieć doprowadzoną energię elektryczną z dwóch niezależnych źródeł, drugim źródłem zasilania może być agregat prądotwórczy. Pompownie wyposaża się w pompy rezerwowe.

Bazy stacji paliw. Wymagania ich dotyczące określa rozporządzenie ministra gospodarki z 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy stacji paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz.U. z 2005 r. nr 243, poz. 2063).

Baza paliw płynnych wyposażona w stałe urządzenia gaśnicze pianowe i zraszaczowe powinna być zasilana w energię elektryczną z dwóch niezależnych źródeł. W przypadku zasilania z jednego źródła energii elektrycznej powinna być dodatkowo wyposażona w agregat prądotwórczy o takiej mocy, aby możliwe było funkcjonowanie pompowni przeciwpożarowych i podstawowych urządzeń technologicznych.

Lotniska. Awaryjne zasilanie systemów oświetleniowych na lotnisku – maksymalne czasy włączania przedstawia tabela 16 rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej z 31 sierpnia 1998 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dla lotnisk cywilnych (Dz.U. z 1998 r. nr 130, poz. 859).